Αξιολόγηση, σύμφωνα με τους περισσότερους ορισμούς που έχουν δοθεί, είναι η εκτίμηση της «αξίας» του αντικειμένου που αξιολογείται (διαδικασίας, προγράμματος, πολιτικής, κλπ) και παρέχει στοιχεία για το «γιατί» οι στόχοι επιτεύχθηκαν ή δεν επιτεύχθηκαν, θέτοντας επί τάπητος θέματα αιτιότητας. Η αξιολόγηση προσδιορίζει το βαθμό επίτευξης των αποτελεσμάτων και των επιπτώσεων, τις σκόπιμες και μη σκόπιμες συνέπειες αυτών των επιτευγμάτων, τις προσεγγίσεις που ήταν αποτελεσματικές και εκείνες που δεν ήταν κατάλληλες, τους λόγους επιτυχίας ή αποτυχίας των παρεμβάσεων και τα σχετικά διδάγματα.

Προκειμένου να ενισχυθεί η συνεισφορά των αξιολογήσεων στην αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων, απαιτείται η κατάρτιση Σχεδίου Αξιολόγησης στην αρχή της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020. Το Σχέδιο Αξιολόγησης παίζει σημαντικό ρόλο καθώς δύναται να ενδυναμώσει την ποιότητα των αξιολογήσεων και την αποτελεσματική χρήση τους, διευκολύνει την ανταλλαγή γνώσεων και τελικά να συνεισφέρει στο σχεδιασμό και την υλοποίηση τεκμηριωμένων Προγραμμάτων και Πολιτικών.

Το σχέδιο αξιολόγησης εγκρίθηκε από την Επιτροπή Παρακολούθησης του Προγράμματος. 

Για την αξιολόγηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ 2014-2020, κατά τη διάρκεια της Προγραμματικής περιόδου είναι χρήσιμο να πραγματοποιούνται αξιολογήσεις εκ των προτέρων, εφαρμογής και επιπτώσεων.

Έκθεση Σύνθεσης ευρημάτων αξιολογήσεων

Σύμφωνα με το αρ. 114, παρ. 2 του ΚΚΔ 1303/2013 «Οι διαχειριστικές αρχές υποβάλλουν στην Επιτροπή για κάθε Ε.Π., έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022, Έκθεση που παρουσιάζει συνοπτικά τα συμπεράσματα των αξιολογήσεων που πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού και τις κύριες εκροές και αποτελέσματα του προγράμματος, διατυπώνοντας σχόλια σχετικά με τις κοινοποιηθείσες πληροφορίες». Επισημαίνεται ότι στην σχετική Έκθεση «Σύνθεση ευρημάτων αξιολογήσεων», περιλαμβάνονται όσες αξιολογήσεις έχουν ολοκληρωθεί έως 31/12/2022.

Αξιολογήσεις εφαρμογής

Οι αξιολογήσεις εφαρμογής (implementation evaluation), πραγματοποιούνται κατά την υλοποίηση μίας παρέμβασης και εξετάζουν τον τρόπο υλοποίησης και διαχείρισης, προκειμένου να υποστηρίξουν την ομαλή ολοκλήρωσή της.

2η Αξιολόγηση Εφαρμογής του ΕΠ Ήπειρος 2014-2020

Διανύοντας τον όγδοο χρόνο υλοποίησης του ΕΠ, με βάση τα χρηματοδοτικά στοιχεία εφαρμογής του έως τις 07.05.2021, τα συμπεράσματα της αξιολόγησης συνοψίζονται στα ακόλουθα:

• Συνολικά, το πρόγραμμα παρουσίασε υψηλό βαθμό ενεργοποίησης και εντάξεων 153,8% και 139,4% αντίστοιχα), σχετικά ικανοποιητικό βαθμό νομικών δεσμεύσεων 99,4%), αλλά χαμηλό βαθμό απορρόφησης (44,8% των προγραμματικών του πόρων).
• Ο Δείκτης αποτελεσματικότητας του Προγράμματος, ανέρχεται σε 0,3331, σημειώνοντας αύξηση περίπου 7% σε σχέση με την επίδοση που καταγράφηκε στην πρώτη έκδοση της αξιολόγησης της 31.07.2020 (0,3116).
• Εκτιμάται ότι σε όλους τους Άξονες Προτεραιότητας θα σημειωθεί επιτυχία στην επίτευξη των στόχων του Πλαισίου Επιδόσεων για το 2023, εκτός του Άξονα Προτεραιότητας 3, στον οποίο θα χρειαστεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο αναθεώρησης των τιμών στόχων των δεικτών για το 2023.
• Σε όρους αποδοτικότητας του Προγράμματος, δηλαδή βάσει του λόγου της φυσικής (αποτελεσματικότητα) προς την οικονομική υλοποίηση, το ΕΠ ΗΠΕΙΡΟΣ εμφανίζει τιμή λίγο μεγαλύτερη της μονάδας, 1,1666, δεδομένου ότι η πρόοδος υλοποίησης του φυσικού αντικειμένου των ενταγμένων έργων (δείκτης αποτελεσματικότητας) ακολουθείται από λίγο μικρότερο, αλλά αντίστοιχο ποσοστό απορρόφησης.

Με βάση τα αποτελέσματα αξιολόγησης σχετικά με το βαθμό ολοκλήρωσης του ΠΕΠ στο τέλος της Προγραμματικής Περιόδου 2014 -2020 και λαμβάνοντας υπόψη την αξιολόγηση του βαθμού επικινδυνότητας των επιμέρους έργων (ενταγμένων και νέων) προκύπτει ανάγκη αναθεώρησης του ΕΠ Ήπειρος 2014-2020.

• 2η Αξιολόγηση Εφαρμογής του ΕΠ Ήπειρος 2014-2020
• Επιτελική Σύνοψη & Σύνοψη για τους Πολίτες
• Executive Summary
• Επιτελική σύνοψη – απλοποιημένη έκδοση
• Executive Summary for citizens

1η Αξιολόγηση Εφαρμογής του ΕΠ Ήπειρος 2014-2020

Η πρόοδος υλοποίησης του ΕΠ με βάση τα χρηματοδοτικά στοιχεία εφαρμογής του έως τις 30/4/2018, συνοψίζεται στα ακόλουθα:

• Επί συνολικού προϋπολογισμού ύψους 337.076.281€ του ΕΠ Περιφέρειας Ηπείρου, η ενεργοποίησή ανέρχεται σε ποσοστό 59%.
• Η πορεία υλοποίησης του ΕΠ Περιφέρειας Ηπείρου κρίνεται ικανοποιητική τόσο σε όρους εκτέλεσης των έργων όσο και εφαρμογής της αναπτυξιακής πολιτικής και των στόχων του προγράμματος και δίνει αποτελέσματα στα σημαντικά αναπτυξιακά προβλήματα που αντιμετωπίζει η περιφέρεια συνολικά, αλλά και οι παραγωγικοί φορείς, οι εργαζόμενοι και οι άνεργοι. Το ΕΠ Περιφέρειας Ηπείρου παρουσίασε σημαντική πρόοδο παρά τις προκλήσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει. Τα περισσότερα θέματα που εμπόδιζαν την εφαρμογή του έχουν πλέον αντιμετωπιστεί, ωστόσο δημιούργησαν καθυστερήσεις οι οποίες διαμόρφωσαν μια ανισομερή πορεία υλοποίησης μεταξύ των αξόνων προτεραιότητας του προγράμματος.
• Παρατηρούνται διαφοροποιήσεις από άξονα σε άξονα, με δύο άξονες τον ΑΠ1 (ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΠΕ) και τον ΑΠ3 (ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ) να έχουν προχωρήσει σε μικρό βαθμό, λόγω καθυστερήσεων κατά την ενεργοποίησή τους. Αντιθέτως οι ΑΠ2 (ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ), ΑΠ 4 (ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ, ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ) και ο ΑΠ7 (ΤΕΧΝΙΚΗ ΒΟΗΘΕΙΑ) έχουν υψηλή ενεργοποίηση αλλά χαμηλές πληρωμές έργων.
• Η εκτίμηση της επίτευξης των στόχων για το 2023 μόνο κατά προσέγγιση μπορεί να πραγματοποιηθεί στην παρούσα φάση υλοποίησης του ΕΠ λαμβάνοντας υπόψη τον προγραμματισμό εντάξεων, συμβασιοποιήσεων και πληρωμών μέχρι το 2019. Σε κάθε περίπτωση, εάν οι προβλέψεις δεν υλοποιηθούν επηρεάζεται ανάλογα η επίτευξη ή μη των τελικών στόχων του Π.Ε. για το 2023. Από την ανάλυση της πορείας υλοποίησης του προγράμματος, προτείνονται κάποιες τροποποιήσεις με σκοπό την καλύτερη κατανομή των πόρων

• 1η Αξιολόγηση Εφαρμογής του ΕΠ Ήπειρος 2014-2020
• Επιτελική Σύνοψη & Σύνοψη για τους Πολίτες
• Πλάνο Διάδοσης Συμπερασμάτων
• Executive Summary

Λοιπές Αξιολογήσεις 

• Αξιολόγηση των δράσεων «Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής στο ΕΠ ΑΝΑΔ ΕΔΒΜ και στα ΠΕΠ
•  Μελέτη αξιολόγησης της λειτουργίας των δομών υποστήριξης γυναικών θυμάτων βίας
• Αξιολόγηση της Λειτουργίας των Τοπικών Ομάδων Υγείας (ΤΟΜΥ)
• Αξιολόγηση των Κοινωνικών Δομών που χρηματοδοτούνται από το ΕΠ Ήπειρος 2014 -2020
• Μελέτη Αποτίμησης της Εφαρμογής των Χωρικών Εργαλείων στην Ελλάδα για την περίοδο 2014-2020

Εκ των προτέρων αξιολόγηση

Η διενέργεια της εκ των προτέρων αξιολόγησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ηπείρου, συμπεριλαμβανομένης της Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης, συντάχθηκε τον Δεκέμβριο του 2014.

Ήταν απαιτούμενο κατά τον Κανονισμό (COMMISSION IMPLEMENTING REGULATION (EU) No. 288/2014) «Draft report of the ex-ante evaluation» και συνοδεύει ως Παράρτημα το Επιχειρησιακό  Πρόγραμμα.

Εκ των προτέρων Αξιολόγηση ΕΠ

Αξιολογήσεις επιπτώσεων

Οι αξιολογήσεις επιπτώσεων (impact evaluation) έχουν ως στόχο να αποτυπώσουν τα αποτελέσματα μίας παρέμβασης και να εξετάσουν τη θεωρία της αλλαγής που διέπει το σχεδιασμό της παρέμβασης.